اثربخشی برنامه حضورذهن مبتنی بر درمان شناختی کنترل درد بر عملکردهای روانی- اجتماعی بیماران مبتلا به کمردرد مزمن

با توجه به شیوع بالای درد مزمن در جامعه و اثرات همه جانبه آن بر زندگی بیماران مبتلا، یافتن روشهای درمانی مناسب که بیماران را در سازگاری موثر با درد یاری دهد، انزوا و کناره گیری اجتماعی شان را کاهش، خودکفایی را افزایش و اثرات درد را بر زندگی آنها به حداقل برساند، بسیار با ارزش است. همچنین با توجه به تاثیرات روانشناختی، اقتصادی و اجتماعی و محدودیت های فراوان ناشی از کمردرد مزمن، این پژوهش به بررسی اثر بخشی برنامه حضور ذهن مبتنی بر درمان شناختی کنترل درد بر عملکردهای روانی-اجتماعی بیماران مبتلا به کمر درد مزمن در سنین کار (18-65) پرداخت. بدین منظور 26 زن داوطلب مبتلا به کمردرد مزمن که شرایط ورود به مطالعه را دارا بودند از بین بیماران دریافت کننده خدمات فیزیوتراپی انتخاب شده و در دو گروه مداخله و کنترل قرار گرفتند. هر دو گروه در دو نوبت پیش آزمون و پس آزمون پرسشنامه های درد مزمن، خودکارآمدی درد، ناتوانی رولند وموریس و 21-dass را تکمیل کردند. نتایج حاصل از انجام آزمون آماری تحلیل کوواریانس نشان داد نمرات شرکت کنندگان در برنامه حضور ذهن مبتنی بر درمان شناختی کنترل درد نسبت به گروه کنترل، بطور معناداری در متغیرهای شدت درد ادراک شده (002/0 p=) و ناتوانی ناشی از درد (00/0 p=) کاهش و در متغیر خودکارآمدی درد (04/0 p=) افزایش یافته است. این نتایج با توجه به مدل های مطرح شده درباره درد مانند مدل ترس-اجتناب و مدل حساسیت نسبت به اضطراب قابل توجیه است. بر این اساس تمرینات حضورذهن می توانند با کاهش فاجعه آمیز کردن درد به عنوان متغیر مرکزی مدل ترس-اجتناب در کاهش شدت درد ادراک شده در بیماران و در نتیجه کاهش محدودیت عملکرد آنان موثر باشد. از طرفی این تمرینات با کاهش توجه انتخابی بیماران نسبت به محرکهای دردناک و اضطراب آور نیز در کاهش ناتوانی و در نتیجه افزایش خودکارآمدی آنان موثر است. در این پژوهش بین نمرات دو گروه در متغیر افسردگی(2/0 p=)تفاوت معناداری مشاهده نشد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد برنامه حضور ذهن مبتنی بر درمان شناختی کنترل درد می تواند در افزایش عملکردهای روانی اجتماعی بیماران مبتلا به کمردرد مزمن سودمند باشد.